Vliegschaamte, of flight shaming, is een hip woord. Het werd in 2018 zelfs verkozen als Van Dale woord van het Jaar. Zeker in Scandinavië, waar het woord zijn oorsprong vindt, is het een populair gespreksonderwerp. Ook in Nederland hoor je er meer over. Terecht? Ik vind van niet en deel daarom graag mijn mening.

Is vliegschaamte wel terecht?

Wel of niet op vakantie naar Thailand? Want ja, je gaat wel met het vliegtuig en vliegen is slecht voor het milieu. Je hoort het steeds vaker. Steeds meer wordt er met beschuldigende vinger gewezen naar de ‘vakantiegangers’.

We moeten het vliegen eigenlijk opgeven. En daarmee onze vakantie.

Is dat allemaal onzin? Zeker niet.

Ik ben groot voorstander van een groene planeet en ben me wel degelijk bewust van het feit dat vliegen niet bevorderlijk is voor onze planeet. Maar om vakantiegangers nu als zondebok te gebruiken vind ik te ver gaan.

Naar Australië met de auto of trein is nu eenmaal geen optie.

Sani Pass in Zuid-Afrika

De feiten

Laten we eens kijken naar de feiten. Het draait uiteindelijk allemaal om CO2 uitstoot. We weten allemaal dat voertuigen CO2 uitstoten en dat dit slecht is voor het milieu.

“CO2 (koolstofdioxide) is een gas dat van nature voorkomt in de atmosfeer van de aarde. CO2-uitstoot is het vrijkomen van dit CO2 in de atmosfeer. CO2-uitstoot vindt plaats door de verbranding van fossiele brandstoffen, zoals olie, kolen en aardgas. Ook dieren en mensen stoten CO2 uit”.

Bron: www.energievergelijk.nl

Vrij duidelijk. Om voertuigen zoals vliegtuigen (maar ook auto’s, motoren, boten, scooters) voort te laten bewegen hebben we brandstof nodig. Brandstof wordt gewonnen uit fossiele brandstoffen. Als vliegtuigen of auto’s de motoren starten wordt er dus CO2 uitgestoten.

Wat heeft dit te maken met vliegschaamte

Met vliegschaamte doelen we op het feit dat mensen zich niet meer comfortabel voelen bij het vliegen. Het woord wordt vaak door media en overheidsinstanties de wereld ingeslingerd. Vliegen is namelijk slecht voor het milieu.

Terecht of niet, het woord bestaat.

Om te kunnen bepalen of vliegschaamte terecht is, moeten we wat dieper in gaan op de feiten over CO2 uitstoot.

Topje van de ijsberg

Het is vrij duidelijk dat een vliegtuig meer Co2 uitstoot dan een auto. Het had me verbaasd als dat niet zo had geweest. Ik ben ook van mening dat we allemaal iets moeten bijdragen aan een groene planeet.

En daar wordt het interessant. Want hoeveel invloed hebben onze vluchten op het milieu?

Bij een intercontinentale vlucht (Lonen – Ney York) stoot een vliegtuig ongeveer 985 kg CO2 uit.

Om het in perspectief te zetten: de kolencentrale van NUON stoot jaarlijks 4 miljoen ton CO2 uit. Dat staat gelijk aan de uitstoot van 1,8 miljoen auto’s op de weg per jaar (bron: Greenpeace).

En we hebben 5 kolencentrales in Nederland.

Commerciële vluchten zorgen voor 2% van de uitstoot

Wat veel mensen niet weten is dat de CO2 uitstoot van commerciële vluchten slechts 2-3% van het totaal bedraagt (Bron: Rijksoverheid). Dat is nog steeds te veel, zeker weten.

Echter, het wegverkeer neemt 21% van de uitstoot voor zijn rekening.

Als vakantieganger kun je 2-3% CO2 uitstoot besparen door niet met het vliegtuig op vakantie te gaan. Hoe zit dat met andere industrieën?

• De CO2 uitstoot van commerciële vluchten bedraagt 2-3% (Bron: Rijksoverheid)
• De CO2 uitstoot van wegverkeer bedraagt 21% (Bron: CBS)
• De CO2 uitstoot van kolencentrale bedraagt 15% (Bron: Greenpeace)

Daarnaast is uit onderzoek gebleken dat 10 van Nederlands grootse bedrijven, de grootste vervuilers zijn.

Ruim 50% van de uitstoot wordt veroorzaakt door maar tien bedrijven: energiecentrales, Tata Steel, Chemelot, Yara en de raffinaderij van Shell.

En wist je dat zelfs internet vandaag de dag voor steeds meer CO2 uitstoot zorgt? Een doorsnee internetgebruiker gebruikt jaarlijks ongeveer 365 kWh elektriciteit en 2900 liter water om een laptop of pc te laten draaien. Dat komt overeen met de CO2-uitstoot van een auto die 1.400 km aflegt. (Bron: Energids)

Onderstaande tabel geeft de gemiddelde CO2 uitstoot per passagier, per kilometer, per voertuig weer.

Bron: Forbes – Een vliegtuig stoot inderdaad meer uit dan een auto. Maar commerciële vluchten zorgen voor 2-3% uitstoot 

Is niet op vakantie gaan de oplossing?

Is niet op vakantie gaan de oplossing? Daar zijn de meningen over verdeeld. Ik vind van niet. Maar wat is dan de oplossing?

Ik ben wel van mening dat we met z’n allen beter na kunnen denken over hoe we ‘groener’ op reis kunnen. Het bewustzijn van reizigers, maar ook van locals, kan ook vandaag de dag nog een stuk beter. Niet alleen op reis, ook thuis.

Rij eens een keer met een collega mee, pak de bus of trein, douche wat minder lang, gebruik elektriciteit in plaats van gas, trek een trui aan in plaats van de verwarming aan te zetten.

Ik ben wel van mening dat we met z’n allen beter na kunnen denken over hoe we ‘groener’ op reis kunnen.

Is er een oplossing?

Ik wil hier niet met de vinger naar andere industriën wijzen. Vliegen zorgt voor CO2 uitstoot. Dat is duidelijk. De vraag is, hoe kunnen ‘wij’ vakantiegangers daar aan bijdragen?

Kies voor Europa

Reis-Expert richt zich alleen op verre reizen buiten Europa en helaas zijn Azië, Oceanië, Afrika, Zuid- en Midden-Amerika niet heel makkelijk te bereiken met de trein of auto. Zeker niet als je maar 3 weken vakantie hebt.

Je kunt er echter wel voor kiezen om een keer dichter bij huis op vakantie te gaan en de trein te pakken.

Ga langer op vakantie

Dat klinkt misschien een beetje raar, maar als je naar bijvoorbeeld Azië vliegt, is het beter om één keer een lange reis te maken, dan meerdere keren per jaar heen en weer te vliegen.

De vliegtax

Het invoeren van de vliegtax, hoe vervelend dat misschien ook is, is een goed idee om mensen ‘uit’ het vliegtuig te houden. Met name de kortere vluchten in Europa kunnen duurder en de treinprijzen kunnen een stuk lager.

Ter vergelijking; ik wilde een weekend naar Berlijn. Met de trein zou me dit €99,80 kosten (retour) voor een reis van 6,5 uur. Een vliegticket (retour) voor dezelfde datum kost precies €100 en zou een uur duren. Zolang de prijzen gelijk blijven zal iedereen voor het vliegtuig kiezen.

We bezuinigen liever niet op vakantie

‘Vliegbewustzijn’ in plaats van vliegschaamte

Vliegschaamte is niet het juiste woord. ‘Vliegbewustzijn’ is een betere benaming. Zo moeten we allemaal goed nadenken over onze vliegreis en een bewuste keuze maken.

Helaas zijn niet alle bestemmingen met de auto of trein te bereiken.

Het gaat er niet om dat we minder reizen, of minder vliegen (hoewel dat zeker bijdraagt). Het gaat er om dat we bewuster reizen. Reizen is namelijk goed voor je.

Ik hoef niemand te vertellen dat reizen/vakantie aantoonbaar goed voor je is.

Er zijn echter wel dingen die jij en ik kunnen doen tijdens het reizen om onze CO2 footprint te verlagen. Alle kleine beetjes helpen.

#1 Denk na over je watergebruik

Watergebruik op reis is iets om goed in te gaten te houden. In Nederland is drinkwater vanzelfsprekend, maar in het buitenland is dat niet zo. Veel landen kampen het watertekorten. Vooral in Azië en Afrika.

Douche bijvoorbeeld niet te lang en zeker niet twee keer per dag. Zet de kraan uit als je je tanden poetst. Bij sommige festivals in Azië (Songkran) wordt er met water gegooid.

Hoe leuk dat ook is, denk er bij na dat delen van de bevolking zonder drinkwater zit.

#2 Huur een fiets i.p.v. scooter of een auto

Dat is niet overal mogelijk natuurlijk. Je kunt op de fiets Australië verkennen, maar dat valt niet mee. Op veel plekken kun je ter plekken echter wel een fiets huren om de omgeving te verkennen. Goedkoper dan een tour of een auto en beter voor het milieu.

#3 Eet lokaal

Als je eten koopt, koop dat dan lokaal. Veel producten in supermarkten en duurdere restaurants moeten worden geïmporteerd. Door zoveel mogelijk lokaal verbouwde producten te kopen steun je de lokale bevolking en is de impact op het milieu kleiner.

#4 Check je accommodatie

Ook je accommodatie heeft impact op het milieu. Doet de accommodatie er bijvoorbeeld genoeg aan om de uitstoot te verminderen? Check van tevoren of hotels een ‘groen’ label hebben.

#5 Was je kleren niet te vaak

Je kleren wassen op reis is noodzakelijk, maar heeft ook veel impact. Ik ben reizigers tegen gekomen die om de 2 dagen hun kleren lieten wassen. Hoewel dat lekker fris is, is het niet echt milieu vriendelijk.

TIP ♥ – neem niet te veel witte kleding mee

#6 Neem herbruikbare flessen mee

Plastic is een van grootste milieuvervuilers op aarde. Helaas wordt nog veel in plastic verpakt. Zo ook drinkwater. In plaats van elke keer een plastic waterfles kopen kun je ook een herbruikbare fles meenemen.

Bij veel accommodatie kun je die waterflessen gratis bijvullen.

#7 Skip plastic tassen

Plastic zakjes vormen misschien wel het grootste probleem van alle plasticvervuiling. Het komt vaak in de zee terecht waar het dieren doodt. Veel landen in Afrika hebben een gehele plastic ban, wat betekent dat er geen plastic tassen te krijgen zijn.

Ook in Zuid-Amerika bannen steeds meer landen de plastic tassen. Helaas blijft Azië nog wat achter. Denk zelf goed na en weiger plastic tassen als ze je deze geven.

#8 Doe het licht en de airco uit

Het verbaasd mij hoeveel mensen hun licht en de airco aan laten staan terwijl ze niet in de hun kamer zitten. Het licht aan laten snap ik sowieso niet. Het heeft 0 waarde en het trekt alleen maar muggen aan.

De airco aan laten staan is lekker als het buiten 40℃ is, maar het is niet echt goed voor het milieu. Zet de airco daarom gewoon uit. Of beter nog, kies een kamer met een fan in plaats van airco.

TIP ♥ – zet ook de TV uit en haal de stekkers uit je apparaten die niet opladen

#9 Boek reizen en of tours bij sustainable bedrijven

Als je een reis boekt probeer dat dan te doen bij bedrijven die duurzaam reizen hoog in het vaandel hebben staan. Hetzelfde geldt voor als je tours boekt in het buitenland.

Probeer ook na te vragen wat ze doen qua duurzaamheid. Veel bedrijven promoten sustainable travel, maar in de praktijk komt er dan helaas nog weinig van terecht.

#10 Doe mee met beach clean up’s

Ik ben een groot fan van beach clean up’s. In Nederland is het een bekend initiatief en steeds meer landen pakken dit op. Zo is het strand van Kuta (Bali) een wereld van verschil met een aantal jaar geleden.

Vaak worden beach clean up’s lokaal gepromoot dus hou je ogen en oren open. Iedereen kan een halve dag missen om het strand op te ruimen.

#11 De groenste landen ter wereld volgens Conserve Energy Future

Als je op vakantie gaat, overweeg dan eens om naar ‘groene’ landen te reizen.

• IJsland
• Zwitserland
• Costa Rica
• Zweden
• Noorwegen
• Mauritius
• Frankrijk
• Oostenrijk
• Cuba
• Colombia
• Finland