Naar de meest afgelegen stranden reizen, je laten verrassen door verschillende culturen, magische zonsondergangen ervaren, onder een sterrenhemel slapen, eeuwenoude ruïnes ontdekken, lava-spuwende vulkanen beklimmen, nieuwe mensen leren kennen, dagen lang door de jungle wandelen of uren in waardeloze bussen zitten om de mooiste bestemmingen te bereiken. Door te reizen houden we onze nieuwsgierigheid levend. Het is voor mij in ieder geval de reden om te reizen. Ik kan er uren over praten en ik ben niet de enige.

Steeds meer mensen reizen. Wat mij betreft een goede ontwikkeling omdat het betekent dat mensen nieuwe culturen ontdekken, hun grenzen verleggen en horizon verbreden. Het betekent echter ook overvolle steden en rijen bij bezienswaardigheden. Het is een fenomeen van de laatste jaren: overtoerisme.

Toerisme is toch juist goed?

Toerisme is niet slecht. Sterker nog, voor landen als Thailand, Mexico of Zuid-Afrika is het de nummer #1 bron van inkomsten. Als het goed wordt beheerd, kan toerisme een positieve game-changer zijn voor landen. Het creëert banen, trekt investeringen aan en stimuleert de ontwikkeling van infrastructuur, opleidingsniveaus en de levenskwaliteit van de lokale bevolking.

Als het niet goed geregeld wordt, en dat is helaas vaak het geval, kan het negatieve effecten hebben. Venetië ontvangt ieder jaar 36 miljoen toeristen. Tempels van Angkor zakken door hun fundamenten omdat nabijgelegen hotels ondergrondse reservoirs droogleggen. Meer dan 1,5 miljoen mensen per jaar bezoeken Machu Picchu waardoor beschikbare bronnen in Aguas Calientes onder druk staan door de dagelijkse stortvloed van bezoeker. Het is slechts een kleine greep uit de oorzaken van overtoerisme.

Uit onderzoek van Responsible Travel blijkt dat meer dan 90 bestemmingen in 60 landen lijden onder de druk van overtoerisme.

Overtoerisme: zo vermijd je het tijdens je volgende reis

Reizen is iets van alle generaties, maar de manier van reizen is wel veranderd. Mijn ouders reisden naar Ierland om met een huifkar (echt waar) het land te verkennen. Landen als Guatemala, Ethiopië of de Filipijnen zagen mensen alleen op TV. Door de opkomst van goedkope vliegtickets en internet, werden deze bestemmingen echter steeds toegankelijker.

In plaats van een vakantie in Spanje, reizen we nu naar Indonesië. Een schitterend land waar de prijzen voor accommodatie, bezienswaardigheden en eten en drinken bovendien een stuk lager zijn dan die in Europa. En dat geldt voor veel bestemmingen. Het resultaat: duizenden toeristen bij Angkor Wat, locals die uit Venetië vluchten vanwege de drukte en grote reisorganisaties die profiteren van het toerisme in plaats van de lokale bevolking.

Reizen zullen we altijd blijven doen, maar we kunnen wel wat veranderen aan de manier waarop we reizen. Op die manier voorkomen we overtoerisme. Ik deel graag een aantal tips.

#1 Vermijd bekende bestemmingen

De meest simpele optie om overtoerisme te voorkomen, is door bekende bestemmingen en bezienswaardigheden te vermijden. Ik snap dat als je in Peru bent, je Machu Picchu wilt zien, maar vaak zijn er minder bekende bezienswaardigheden die net zo indrukwekkend zijn.

Zo reisde ik naar Tikal in Guatemala. Ontzettend mooi, maar ook behoorlijk druk. Een dag later reisde ik naar Yaxha, op zo’n anderhalf uur afstand. Veel minder bekend en veel rustiger waardoor ik het mooie vond dan Tikal. Bali ontvangt ieder jaar 5 miljoen toeristen, maar op Sumba, dat op een uur vliegen ligt, komt bijna niemand. Een prachtig eiland met een schitterende cultuur.

#2 Boek lokaal

Ik heb niets met pakketreizen van TUI of Corendon en aangezien jij dit leest, jij waarschijnlijk ook niet. Bussen die volgeladen worden bij het vliegveld, bij het hotel gedropt worden en met z’n allen in de bus richting bekende bezienswaardigheden. Een makkelijke manier van reizen en ik begrijp dat mensen er voor kiezen. Zeker als je naar een onbekend land reist of geen zin hebt om alles zelf uit te zoeken. Toch is het killing voor de lokale ondernemers. Het geld komt namelijk niet bij hun terecht.

Wil je overtoerisme voorkomen? Boek dan lokaal! Grote reisorganisaties werken vaak met dezelfde partijen waardoor het voor kleine ondernemers bijna onmogelijk is om de concurrentie aan te gaan. Juist de kleine, lokale ondernemers kunnen het geld zo goed kunnen gebruiken. Boek je hotel niet bij Booking, maar direct. Kies voor een lokaal café in plaats van Starbucks!

Door te slapen in lokale accommodaties, te eten in lokale restaurants en deel te nemen aan tours die worden georganiseerd door locals, weet je zeker dat je geld rechtstreeks naar de gemeenschap gaat.

#3 Gebruik handige features

Apps om te zien of het ergens druk is of niet, bestaan naar mijn idee (nog) niet. Niet voor bestemmingen buiten Europa in ieder geval. Toch staat de ontwikkeling niet stil. Zo heeft Londen sinds 2017 de ‘Play London with Mr Bean‘ app. Het belangrijkste doel is om mensen te helpen minder bekende delen van de stad te ontdekken en lokale bedrijven te promoten. Ik ben ervan overtuigd dat er snel meer van dit soort apps volgen.

Ook Google heeft een handige feature. Bij sommige bezienswaardigheden of musea geeft Google automatisch aan wat de drukste tijden of dagen zijn. Daar kun jij je reisschema dan op aanpassen.

#4 Take it slow

Overtoerisme voorkomen door langzamer te reizen. Het lijkt vreemd, maar het is een geweldige manier. Veel reizigers willen namelijk zo veel mogelijk plekken afvinken waardoor ze van plek naar plek racen. Je moet eens weten hoeveel reisschema’s wij opgestuurd krijgen waarin per half uur is vastgelegd wat er gedaan moet worden.

Misschien helpt het je, maar reizen wordt er niet leuker op. Het is kwantiteit boven kwaliteit. Eeuwig zonde! Kies er voor om wat langer op een bestemming te blijven. Het reist niet alleen een stuk relaxter. Je ontdekt een bestemming veel beter en leert de locals kennen. Zo spendeerde ik 6 weken in de Molukken op 3 eilanden waar ik alles lokaal boekte. Ik had veel meer kunnen zien, maar koos voor ‘slow travel‘. Het is een van de mooiste reizen die ik maakte.

#5 Vermijd de (zomer)vakantie

Een logische manier om overtoerisme te voorkomen, is door in het laagseizoen te reizen. In die periode is het vaak minder druk is. In Europa is het tussen mei tot oktober erg druk, vanwege het goede weer en de vakanties. In Azië is november tot en met april de beste reistijd qua weer, maar niet iedereen heeft dan vakantie waardoor het een goede periode is om te reizen (zeker rond maart). Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld Zuid-Afrika.

Reizen in het laagseizoen legt bovendien minder druk op de lokale gemeenschappen. De inwoners van Venetië zullen je dankbaar zijn als je in de winter komt in plaats van de drukke zomermaanden. Daarnaast zijn vliegtickets in het laagseizoen een stuk goedkoper!